CHỈ THẤU TÁN
(Y học tâm ngộ)
1. Cấu tạo bài thuốc:
- Cát cánh 50g
- Kinh giới 50g
- Tử uyển 50g
- Bách bội 50g
- Bạch tiền 50g
- Cam thảo20g
- Trần bì 25g
2. Cách dùng:
Tán thành bột, uống 12g/lần sau bữa ăn.
3. Công dụng:
Giải biểu, chữa ho đờm.
4. Chủ trị:
Cảm cúm ho lâu ngày không dứt, đờm nhiều hơi sợ gió, nhức đầu, rêu lưỡi trắng, mạch phù hoãn.
5. Phân tích bài thuốc:
- Tử uyển, Bạch tiền, Bách bộ để chỉ ho hóa đàm (cả cấp lẫn mạn).
- Cát cánh, Trần bì để tuyên phế giáng khí chỉ ho tiêu đàm.
- Kinh giới để khu phong giải biểu; Cam thảo để điều hòa các vị thuốc. Kinh giới, Cam thảo, Cát cánh hợp với nhau để thanh lợi hầu họng.
6. Phép gia giảm:
- Sơ khởi phong hàn (mũi tắc, chảy mũi, ho) thêm phòng phong, kinh giới, Tô diệp (Tô tử), Sinh khương để tán tà.
- Thử khí thương phế (mồm khát, tâm phiền, tiểu đỏ thêm Hoàng liên, Hoàng cầm, Thiên hoa phấn để triệt hoả).
- Thấp khí sinh đàm, đàm dãi đặc dính thêm Bán hạ, Phục linh, Tang bạch bì, Sinh khương, Đại táo để trừ thấp.
- Táo khí để hành kim, ho khan không đàm thêm Qua lâu, Bối mẫu, Tri mẫu, Bá tử nhân để nhuận táo.
